Opsterland

Sociaal Perspectief

Het kapitalistische systeem is rijp voor de sloop. De afgelopen decennia hebben bewezen dat onbelemmerd vrije marktdenken leidt tot onbelemmerde hebzucht met crisis op crisis als gevolg. Als kapitalisme leidt tot crisis, wat is dan het alternatief? De socialistische heilstaat, vanouds de tegenhanger van het kapitalisme, met strenge staatsregels en gebrek aan vrijheid, comprimeert de democratie. Maar volgens Martha Nussbaum, rechtsfilosoof die Nederland van de zomer bezocht heeft, leidt juist kapitalisme tot de afbraak van de democratie. Sturing op pure economische groei leidt niet automatisch tot kwaliteit van leven, gelijkheid en democratie. Dit kunnen we dagelijks om ons heen zien zoals in de zorgsector die wel veel winst maakt maar waar mensen minder toegang hebben tot diezelfde zorg.

Zeggenschap, het vermogen in te leven in een ander, kritiek en zelfkritiek leiden juist tot democratie. Een democratische samenleving is een samenleving waar mensen invloed hebben op hun leven. Niet door financiële invloed maar door zeggenschap. Met zeggenschap kan er gestuurd worden op kwaliteit van woon, werk en leefomstandigheden. Kan er gestuurd worden op lange termijn belangen in plaats van financiële korte termijn belangen. Een goed voorbeeld van het aansturen van een bedrijf volgens het principe van industriële democratie is het Braziliaanse bedrijf Semco.

"The Semco Way" ("Semco Stijl") is gebaseerd op een open geest en een open stijl van leidinggeven waarbij een van de regels is: “Iedereen aan sporen te participeren en beslissingen die van bovenaf opgelegd worden in twijfel te trekken” Alle vergaderingen, inclusief die van de directiecomités zijn toegankelijk voor alle werknemers. Daar mag iedereen mee beslissen over elk onderwerp.

In een democratie moet er ruimte zijn voor kritische geluiden. Alleen dan kan hebzucht binnen de perken gehouden worden. Een democratische samenleving is een samenleving waar mensen zich niet alleen richten op zichzelf maar waar mensen beseffen dat ze onderdeel zijn van een maatschappij. Daarbij horen ook diensten waarbij dienstbaar zijn aan de samenleving het doel moet zijn en niet winst.

Woningbouwverenigingen die investeren in renovatie en nieuwbouw, waarbij ledenvergaderingen zeggenschap hebben. Een financiële markt die dienstbaar is aan de maatschappij. Waar mensen veilig kunnen lenen en sparen zonder dat er met hun geld gespeculeerd wordt. Zorg, onderwijs, energie, watervoorziening en openbaar vervoer zijn geen producten maar dienen het algemeen belang.

Dat algemeen belang zullen wij met zijn allen moeten betalen. En dat kan alleen maar als we met zijn allen dat ook bij elkaar kunnen verdienen, in een reële economische wereld gebaseerd op democratische beginselen.

Dat leidt al snel tot investeren in de reële economie en infrastructuur in plaats van te investeren in speculatief kapitaal. Investeren in de reële economie leidt er weer toe dat mensen in de maakindustrie, in de bouw, in de toeleverende sector, in het Midden en Klein Bedrijf meer geld te besteden hebben. Hierdoor krijgen zij kansen hun schulden te betalen in plaats van groter te laten worden.

De maatschappij is van ons allemaal. Daarom is het nodig dat iedereen zeggenschap heeft op alle onderdelen van diezelfde maatschappij. De economie is daarin een onmisbare schakel!

Fenna Feenstra / Jos van der Horst

Rectificatie betreffende het stukje over de Participatiesamenleving.

Om te beginnen een rectificatie. In mijn vorige stukje staat tegen het eind: "maar gezien het feit dat Wilders het hoogst staat in de peilingen, geeft te denken dat een zondebok, de allochtonen met een kleurtje, een stuk simpeler is." Ik was het meldpunt voor al of niet denkbeeldige overlast die Oost-Europeanen zouden veroorzaken vergeten. Excuses. Wilders en zijn aanhang is tegen alle buiten-

landers en Nederlanders van buitenlandse afkomst die hier een bestaan proberen op te bouwen.

Leontine Bal

Vaarwel verzorgingsstaat volgens Paul Schnabel

Afgelopen zondag, 27 oktober, gaf Paul Schnabel voor een groep studenten een uiteenzetting

over de noodzaak van het vaarwel zeggen tegen de verzorgingsstaat ten gunste van de participatie-

samenleving. Behalve dat hij er niet in slaagde dat begrip uit te leggen, logisch want dat is ook

onmogelijk, lukte hem het ook niet duidelijk te maken waarom de verzorgingsstaat niet te handhaven zou zijn. Wederom vind ik dat logisch want dat is ook niet te verklaren. Ook hij deed het voorkomen alsof mensen van de wieg tot het graf in de watten worden gelegd en altijd in een gespreid bedje kunnen stappen, ALS ER NIETS GEBEURT! Wat er volgens hem zou gaan gebeuren, is dat mensen moeten gaan meebetalen aan hun oudedagsvoorziening en het zou zomaar kunnen dat als een bejaarde niet meer zelfstandig zou kunnen wonen, hij/zij zelf een appartement zou moeten kopen of huren. Dat ik paf stond is zacht uitgedrukt. Bejaarden hebben altijd betaald voor hun onderdak. Dat ging naar draagkracht en dat heet solidariteit. Wat wel anders kan en moet: de marktwerking, de extreem hoge bestuurssalarissen, de overbodige en peperdure managementlagen en allerlei verspillingen om maar een greep te doen in de mogelijkheden die er zijn om de verzorgingsstaat niet verder af te breken.

Participatiemaatschappij is een leeg begrip dat helaas al is ingeburgerd en wil in de praktijk niets anders zeggen dan ieder voor zich en god voor ons allen.

Leontine Bal

Cito toetsen voor peuters en kleuters? Kom nou!

Steeds meer worden onze jonge burgers in het keurslijf gestopt van het ‘presteren zoals ‘wij’ (de door macht bedachte ‘normen en waarden’ + commercie) dat willen. Nog voordat ze kind ‘af’ zijn worden ze ‘leerlingen’ die langs meetlatten gelegd worden. Het feit doet zich voor dat kinderen op peuter- en kleuter-dagverblijven daardoor in een tijdsverdelingspatroon worden ondergedompeld waar nog slechts zo’n 10 % ruimte is voor vrij spel. De rest gaat op aan taakjes, opdrachtjes, oefeningetjes en zaken waarbij hun spontane vrije interesses in een corset worden gestopt en hun natuurlijke vrije aandacht wordt geclaimd.

Onderzoek toont aan dat dit hun ontwikkeling tot burger die zelf levensbevorderende keuzes kan maken vertraagt, zo niet blokkeert. Dramatisch bijverschijnsel is het vroege etiketteren van kinderen wanneer afwijkingen van de zeer arbitraire ‘norm’-waarden zich voordoen. Geẽtiketteerde kinderen hebben daardoor een kreupele start op het moment dat hun biologische groei het echte leren mogelijk zou moeten maken.

Niet genoeg kan er daarom op worden gehamerd dat peuters peuters mogen blijven en kleuters kleuters, waarvoor weer ruime tijdsruimte komt voor hun onderscheiden spel- en ontwikkelingsbehoeften. Tot hun brein biologisch klaar is voor het schoolse leren. Alleen dan zullen burgers – wanneer later een beroep wordt gedaan op eigen kracht en zelfredzaamheid alsgevolg van een terugtredende overheid – hier ook gestalte aan kunnen geven.

Henk van Rijen              

Heel de Mens

De gespreksgroep Heel de Mens bespreekt met elkaar onderdelen van ons beginselprogramma Heel de Mens. Het is een klein groepje, dat open en levendige discussies voert. Dat levert soms verrassende nieuwe ideeen en inzichten op. Mocht je ook belangstelling hebben: er is alle ruimte om je aan te sluiten.

De volgende bijeenkost is op 15 november, om half acht; thema is dan Een samenwerkende maatschappij. Daarna komen we bijeen op 13 december, over het thema Een eerlijk delende maatschappij.

We treffen elkaar in MFC De Swingel, Meester Geertswei 4 in Wijnjewoude. De bijeenkomsten zijn ’s avonds van half acht tot tien uur.

Jacob W. van der Hoek